İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
ENSO – Güney Salınımı
Enso nedir?
Açılımı El Nino Güney Salınımı olan ENSO; Pasifik okyanusunun ekvator çizgisi boyunca batıda Endonezya’dan doğuda Amerika’nın batı sahillerine yönelik akan sıcak yüzey suyu akıntılarının kıyısal soğuk su akıntılarının yerine geçerek birkaç yılda bir (2-7 yıl) Güney Amerika kıyıları boyunca oluşan akıntıların yönünü ve sıcaklıklarını değiştirmesi olgusunu açıklamak için kullanılır.
El Nino dönemlerinde Güney Amerika sahili boyunca deniz yüzey sıcaklıkları 4-5 santigrat derece artar ve bölgedeki havayı serinleten rüzgarlar zayıflar. Buna karşın ısınan hava yağışları daha fazla arttırır.
Ancak etkisi yalnızca Güney Amerika sahilleri ile sınırlı kalmaz ve bütün tropikal Pasifik üzerinde çok geniş bir alanı etkileyen atmosfer basıncı değişikliğine neden olur. Güneydoğu Pasifik üzerindeki yüksek basınç ve Endonezya üzerindeki alçak basınçta değişimler yaşanır. Endonezya üzerindeki alçak basınç orta Pasifiğe doğru kayar ve tropikal iklim koşullarının yaşandığı doğu Pasifikte şiddetli yağışlar ve sellere neden olur, Endonezya ve Avusturalya'nın kuzey ve doğusunda da uzun süreli kuraklıklar yaşanmaya başlar.
Özellikle son 40 yıl içinde yaşanan El Nino dönemleri hem daha sık yaşanmaya başlamış hem de etkileri çok daha yıkıcı hale gelmiştir.
Kaynak:NOAA View tarafından sağlanan verilere dayanan NOAA Climate.gov tarafından hazırlanan haritalar .
La Nina ise El Nino’nun karşıt uç aşaması olarak meydana gelir. Bu ise Pasifiğin aynı bölgeleri arasında tersine oluşumların yaşanmasına neden olur. Bu kez Pasifik akıntıları tersine dönerek okyanus yüzey sulkarının soğumasına neden olur. Bu durum da atmosferdeki sıcaklıklar ve rüzgarların şiddeti de, yönü de buna bağlı olarak değişir. El Nino dönemlerinde yüzey suyu sıcaklıkları ne kadar artarsa El Nino şiddeti de o kadar artar. Tersine La Nina dönemlerinde de yüzey suları ne kadar soğuk olursa La Nina etkisi de o denli artar.
Bu her iki etkinin ortasında bir de nötr pozisyon vardır ki, El Nino veya La Nina durumu gibi görünse de Pasifik yüzey sıcaklıklarının çok soğumadığı veya çok ısınmadığı dönemlerde yukarıda sayılan her iki farklı döneme ait olayların daha sakin yaşandığı dönemler olarak kayda geçmiştir.
Son bilgi; bir kaç yıldır dünya La Nina etkisinde. Bunun anlamı, gördüğümüz yüksek sıcaklıkları soğuk etkisi olan La Nina'da yaşıyoruz. Önümüzdeki yıl veya bir sonraki yıl dünya El Nino etkisine girdiğinde sıcaklıkların nerelere geleceğini iklim bilimciler kestiremiyor.